یــــادداشــــت
حس زندگی
فائزه صدیقی
نویسنده
امروز، الان، حالا و هر چیز دیگری که اسمش را بگذاریم و صدایش کنیم به چشم من جریان جاری زندگی هر شخصی به حساب میآید. اینکه صبح با صدای زنگ ساعت یا گوشیات بیدار بشوی یا با انگشت کودکت که در چشمت فرو میکند تا بفهمد چرا چشمهایت باز نیست، یا حتی با صدای ویراژ موتوری که از توی کوچه رد میشود و صبحانه سفارشی کسی را میبرد و تو شانس بیاوری و غیر از صدای نخراشیدهاش لااقل بوی نان تازهای که همراهش بوده را هم حس کنی، همه بالأخره بیدارت میکنند و روزت شروع میشود.
البته یک شرایط دیگر را هم میتوان متصور شد، اگر برای شروع روز مادرت صدایت میکند میتوانی خودت را جزو دسته سحرخیزها حساب کنی، به این خاطر که اصولاً مامانها یک ساعتی زودتر از زمانی که بهشان گفتی بیدارت میکنند و زمان را یک ساعتی دیرتر از چیزی که قرارتان بوده اعلام میکنند و آخر هم با یک حالت بی تفاوتی با جمله «دیرت شد دیگه به من مربوط نیست» تو را میان زمین و هوا ترک میکنند؛ اینجاست که تو با یک نیمچه سکته از خواب میپری و روح بیچارهات خودش را از هر نقطه هستی که بوده، در لحظه توی جسمت میچپاند و هوشیاریت به حد اعلای خودش میرسد، اما وقتی با بیچارگی وسط بیرون پریدن از تخت دکمه گوشیات را لمس میکنی تا ساعت را ببینی و میزان واقعی خسارت را بسنجی یکهو میبینی ایدل غافل، هنوز یک ساعتی تا زمان بیدار شدن وقت داشتی و آه از نهادت در میآید ولی کاری هم نمیتوانی بکنی، پس به همان سحرخیز بودن دلخوش کن تا کامروا باشی.
بعد از بیدار شدن از خواب و فعالیتهای اولیه، آدمها روزشان را دو جور شروع میکنند، یا «وای من بدون صبحانه خوردن نمیتونم روزم رو شروع کنم» هستند یا «اوه اصلاً کی این موقع روز چیزی از گلوش پایین میره» ضمن تشکر از مادران مدل اول که در این زمینه بچههایی از نوع بچه مردم تربیت کردند، به گروه دوم گوشزد میکنیم که شیوهتان اصلاً برای سلامتی خوب نیست، اگه خانم هستید بدانید پوستتان خراب میشود و اگر آقا هستید بدانید عضلههاتان آب میشود، پس روز زیبایتان را با خوردن صبحانه شروع کنید. از این جای روز به تعداد آدم راه هست برای گذران لحظات پیش رو و امروز. اینکه لحظات امروزت را شاد بگذرانی یا غمگین ، پُرتَنش بگذرانی یا در آرامش، امیدوار بگذرانی یا ناامید، … مقداریش به انتخابهای خودت بر میگردد و بقیه به شرایط و اوضاعی که شاید خارج از کنترل تو باشد، اما با همه اینها سعی کن لحظات امروزت را با حسرت خوردن به گذشته و نگرانی برای آینده تباه نکنی که امام علی (ع) فرمودند «دیروزت از دست رفت و به فردایت یقین نیست ، امروزت غنیمت است»، پس این فرصت به دست آمده را دریاب به هر شکل و رنگی که هست و با همه پیچیدگیها یا
سادگیهایش.
کجای تاریخ به دنیا آمدی؟
اجزای یک شکاف نسلی در عصر فناوری
زهرا صالحی نیا
نویسنده
پسرم از مادربزرگش درخواست بستنی داشت، مادربزرگ برایش توضیح داد که بستنی در فریزر ندارند و باید صبر کند، کمی هوا خنکتر شود تا با هم برای خرید بستنی به مغازه بروند، پسرم با حیرت تمام پس از شنیدن توضیح مفصل مادربزرگش گفت: خوب چرا با موبایلتان سفارش نمیدهید؟ خیلی راحت!
مادربزرگش اول با تعجب نگاهش کرد و بعد خواست بهانهای بیاورد اما گویا پاسخ پسرم کاملاً قانع کننده بود، مادرم بعد از سفارش بستنی و چند قلم دیگر کالا با لحنی پر از تحسین گفت: دیدی چه راه حلی به ذهنش رسید؟ خیلی راحت! این راه حل چیزی نبود که به ذهن پسر من رسیده باشد، این راه حل راه تعریف شده برای خرید در زمانهایی بود که نمیخواستیم از خانه بیرون برویم یا حتی شاید خرید یعنی همین مدل خرید کردن و خرید حضوری به نوعی از تفریح برایش تبدیل شده، این راه حل در این مواجهی ساده تفاوت دو نسل را نشان میدهد، نسلی که در دستهی بومیان دیجیتال قرارمیگیرد و نسلی که در دستهی مهاجران دیجیتال قرار میگیرد.
کجا ایستادهایم؟
هوش تکنولوژی چیزی نیست که شما آموزش ببینید، نوعی درک و دانش نسبت به تکنولوژی است که بنا به سال تولد شما و زمانی که به نسبت پیشرفت فناوری ،مخصوصا فناوریهای مرتبط با کامپیوتر، در آن به دنیا آمده اید مرتبط است، به همین علت است که نسل جدید به راحتی از تکنولوژی استفاده میکند چرا که دنیای دیگری را در غیاب تکنولوژی و فناروی روز نمیشناسد چرا که آنها بومیان دیجیتال هستند و در مقابل نسلهای قبلی به نسبت سختتر و به چشم تردید با فناوری روز روبهرو میشوند، اینها مهاجران دیجیتال هستند و به این دنیا وارد شدهاند، نه که در آن متولد شده باشند و این تفاوت بنیادین این دو نسل در امروز است، اما این شکاف چه ویژگیهای دیگری دارد؟
نسل اندر نسل
البته که همه ما فارغ از زمان تولد در عصر دیجیتال سهمی داریم چرا که هرکدام از ما به میزان متفاوتی با فناوری در ارتباط هستیم، اما تقسیم بندی و نامگذاری نسلهای دیجیتال بنا به سال تولد اینطور است:
سنت گرایان خاموش متولد 1925-1945
بیبی بومرها(بمب جمعیتی پس از جنگ جهانی دوم) متولد 1945 تا 1965
نسل X متولد 1965-1980
هزارههایی با نسل Y متولد 1980 تا 1995
نسل Z متولد 1995-2010
نسل آلفا متولد 2010 تا به امروز
با توجه به اینکه فناوری در زمان تولد هر نسل چقدر پیشرفت کرده است، میتوانیم این نسلها را به بومیان دیجیتال و مهاجران دیجیتالی دستهبندی کنیم، اصطلاحاتی که اولین بار توسط مارک پرنسکی در سال 2001 ابداع شد و البته مبنای این تقسیم بندی نسلی امریکاست که هرکشور و همچنین ایران بنا به سال ورود فناوری مثل کامپیوتر و اینترنت، تلفن هوشمند میتواند تاریخ متفاوتی داشته باشد به طور مثال بیبی بومرها در ایران در بین سالهای دهه 60 متولد شدند و رشد جمعیتی این دهه را شامل میشدند.
و اما بومیان:بومیان دیجیتال هیچ دنیای دیگری جز دنیای دیجیتال را نمیشناسند، معمولاً در مباحث مرتبط با فناوری تسلط بیشتری دارند، برای بومیان دیجیتال، سازگاری با رشد فناوری امری ذاتی است، اما ممکن است مانند تمام افراد در معرض خطرات فناوری نیز باشند.
نسل آلفا که از سال 2010 تا به امروز متولد شده است، تنها نسل دیجیتالی هستند که کاملاً در قرن بیست و یکم متولد شدهاند، و به عنوان نسل شیشهای نیز شناخته میشوند زیرا آنها میتوانند تمام دنیای خود را از طریق صفحههای نمایش خود ببینند.
قدیمی ترین اعضای نسل آلفا تنها 12 سال سن دارند، بنابراین بسیاری از محدوده استفاده آنها از فناوری احتماًلاً توسط والدین، معلمان و سرپرستان کنترل و نظارت میشود. در نظرسنجی در امریکا درباره تأثیر این تعامل در نسل آلفا نتایج جالبی به دست آمده، به نظر میآید که ارتباط نزدیک نسل آلفا با فناوری بر ارتباطات اجتماعی، آموزش و همچنین رشد فردی آنها تأثیر بسزایی داشته.
اما دسترسی به فناوری با مسئولیت همراه است و برای بچههای نسل آلفا این بدان معناست که این وظیفه والدین آنهاست که این مسئولیت را به آنها آموزش دهند، به خصوص که این نسل از فناوریهایی مانند تبلتها و بازیهای ویدیویی برای ارتباطات اجتماعی استفاده میکند.
برخی از بچههای نسل آلفا ممکن است تلفن همراه داشته باشند، اما بیشتر آنها با تبلت به عنوان نوعی سرگرمی شروع میکنند. بسته به اینکه با چه برنامهها و پلتفرمهایی درگیر هستند، بچهها ممکن است با افراد دیگر در آن دستگاهها، از جمله برخی از مجرمان سایبری، ارتباط برقرار کنند، نصب برنامههای parental controls در نظارت و کنترل زمینههای ارتباطی و همچنین محدود کردن محلهای ورود بچهها در فضای مجازی کمک کننده است.
به همین دلیل آموزش سواد رسانهای برای این نسل از ارزش حیاتی برخوردار است، ممکن است همواره خانواده و سرپرست به همراه کودک نباشند اما دانش و درک درست از رسانه و پیامها همواره همراه اوست و میتواند محافظ خوبی برای این نسل و حتی تمامی نسلهای دیجیتال باشد.